Τα αδιέξοδα του καπιταλισμού δεν μπορούν να κρυφτούν

Ουρές ανέργων στην Ισπανία το Μάρτη του 2013

Associated Press

Ολο και πιο φανερά γίνονται καθημερινά τα αδιέξοδα του καπιταλισμού που σαπίζει, οι δυσκολίες διαχείρισης της καπιταλιστικής κρίσης από τις αστικές κυβερνήσεις και αυτό βρίσκει την έκφρασή του και στις σελίδες του διεθνούς αστικού τύπου, που δεν μπορεί κρύψει αυτή την κατάσταση, αλλά στην ουσία καλεί σε περισσότερες καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις, δηλαδή περισσότερη βαρβαρότητα, που γεννάει περισσότερες προϋποθέσεις για τον νέο γύρο καπιταλιστικών κρίσεων.

Ανεργία ένταση της εκμετάλλευσης και κακοπληρωμένη δουλειά
Χαρακτηριστικό το εκτενές ρεπορτάζ με τίτλο «Oι φωνές των νέων από τη μακρά κρίση εργασίας της Ευρώπης», που φιλοξένησε την περασμένη βδομάδα η διεθνής έκδοση των «Τάιμς» της Ν. Υόρκης (πρώην «Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν») παρουσιάζοντας τις προσωπικές (ανατριχιαστικές ενίοτε...) ιστορίες πολλών νέων από χώρες του υποτιθέμενου «πλούσιου» ευρωπαϊκού βορρά και του «φτωχού» νότου αναδεικνύοντας ως κοινό παρονομαστή για τη ζωή των σημερινών εικοσάρηδων και τριαντάρηδων την κόλαση της ανεργίας, την απαξίωση της ανώτερης και ανώτατης μόρφωσης και του σχεδόν μηδαμινού αντίκτυπου που έχουν πολλά πτυχία στην κατακερματισμένη ευρωπαϊκή αγορά εργασίας των εργασιακών σχέσεων - λάστιχο, των μίνι τζομπς, των ισχνών μισθών πείνας και της συνεχούς αβεβαιότητας για το αύριο στις σύγχρονες καπιταλιστικές κοινωνίες.

«Η ανεργία μεταξύ των νέων σήμερα βρίσκεται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, αναγκάζοντας πολλούς να αφήσουν τις οικογένειες και τις χώρες τους προς αναζήτηση δουλειάς στο εξωτερικό, αποδεχόμενοι προσωρινή και απλήρωτη δουλειά που συχνά είναι άσχετη με τις ικανότητες και τα προσόντα τους, ενώ πολλοί αναπροσαρμόζουν (συρρικνώνοντας...) τις προσδοκίες τους για το μέλλον τους» επισημαίνει στον πρόλογό του το ενδιαφέρον ρεπορτάζ. Ωστόσο, η συνέχεια της έρευνας είναι καταιγιστική, αφού οι θλιβερές ιστορίες νέων ανδρών και γυναικών από την Κροατία, την Αυστρία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Πορτογαλία, την Ισπανία, τη Γαλλία, την Ελλάδα, την Αγγλία, την Ιρλανδία, Ολλανδία και Δανία, καταγράφουν, από τη μια, αποτεφρωμένα όνειρα για ένα αξιοπρεπές επάγγελμα με βάση τα προσόντα, για διαπροσωπικές σχέσεις, ενηλικίωσης και δημιουργίας οικογένειας και, από την άλλη, πείσμα και διάθεση για συνέχιση της προσπάθειας για αξιοπρεπή επιβίωση παρά τις αντιξοότητες και τους εργασιακές γαλέρες που έχουν επιβάλλει τα μονοπώλια βάζοντας τους περισσότερους να δουλεύουν σε δύο, τρεις ή και περισσότερες κακοπληρωμένες θέσεις ημιαπασχόλησης για να συγκεντρώσουν ένα μισθό που να καλύπτει βασικές ανάγκες. Συχνά πυκνά, κάτω από τον εξομολογητικό χαρακτήρα της περιπέτειας πολλών νέων, κυρίως από τα δυτικά Βαλκάνια και άλλες χώρες της νότιας Ευρώπης, διακρίνει πως το πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο στις νεότερες γενιές, αλλά και σε αυτές των γονιών και των παππούδων τους αφού οι πολιτικές φτωχοποίησης και εξόντωσης των λαϊκών στρωμάτων δεν έχουν αφήσει κανέναν ανέγγιχτο. Ταυτόχρονα, η εικόνα αυτή καταρρίπτει και τις θεωρίες που προωθούν οι αστοί και οπορτουνιστές επίδοξοι διαχειριστές του συστήματος περί «φτωχού Νότου» που πρέπει να γίνει ανταγωνιστικός για να πιάσει την ...ανάπτυξη του Βορρά.

Μετανάστευση και ...μείωση απαιτήσεων
Η γερμανική «Φρανκφούυρτερ Αλγκεμάινε Τσάιτουνγκ» σε άρθρο της στις 21/11 με τίτλο: «Η κρίση προσελκύει περισσότερους μετανάστες στη Γερμανία», επίσης αναφέρεται στη σημερινή πραγματικότητα της μετανάστευσης στη Γερμανία χιλιάδων νέων απόφοιτων πανεπιστημίου, κυρίως από τις ανατολικές χώρες, εκεί όπου ανατράπηκε ο σοσιαλισμός, που προσπαθούν να βρουν μια οποιαδήποτε δουλειά για να επιβιώσουν.

«Η Γερμανία προσελκύει περισσότερους μετανάστες, κυρίως από την Ανατολική Ευρώπη και τις χώρες του ευρώ που είναι σε κρίση» σημειώνει η εφημερίδα και προσθέτει: «Κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους, 555.000 άνθρωποι μετακινήθηκαν προς την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία, δηλαδή ποσοστό 11% περισσότερο από το αντίστοιχο πέρσι, ανακοίνωσε την Πέμπτη η Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία. Ταυτόχρονα, έφυγαν 349.000 άτομα.

Η πλειοψηφία των ξένων μεταναστών ήρθε και πάλι από την Πολωνία (93.000), ακολούθησε η Ρουμανία (67.000) κι η Βουλγαρία (29.000). Επίσης, από τις σε κρίση χώρες της Ευρωζώνης, οι οποίες υποφέρουν από υψηλή ανεργία, προσέλκυσε η Γερμανία πολλούς ανθρώπους: το 39% μετανάστευσε από την Ισπανία περισσότερο από πέρσι, το 26% από την Πορτογαλία και το 41% από την Ιταλία, λιγότεροι από την Ελλάδα».

Και παρακάτω σημειώνει: «Οι εταιρείες δεν αναζητούν το εργατικό δυναμικό που απαιτείται στους ήδη ανέργους, αλλά και στο εξωτερικό (...) Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη, δεδομένου του γεγονότος ότι μεταναστεύουν στη Γερμανία όλο και πιο μορφωμένοι άνθρωποι. Την άνοιξη, μια μελέτη του ερευνητή Χέρμπερτ Μπρούκνερ για την αγορά εργασίας είχε προκαλέσει σάλο όταν προέκυψε ότι οι τωρινοί μετανάστες στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία είναι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και το επίπεδο δεξιοτήτων τους είναι υψηλότερο από το αντίστοιχο του γερμανικού πληθυσμού. Οι νέοι μετανάστες έχουν πιο συχνά πτυχίο Πανεπιστημίου, μεταπτυχιακό ή είναι απόφοιτοι τεχνικής εκπαίδευσης σε σχέση με τους Γερμανούς».

Βεβαίως, οι νέοι αυτοί μετανάστες αποτελούν για το κεφάλαιο φτηνότερη εργατική δύναμη, σε μια χώρα που με τη συναίνεση και των συμβιβασμένων συνδικαλιστικών ηγεσιών, εδώ και μια τουλάχιστον δεκαετία έχουν «παγώσει» οι μισθοί, ενώ έχουν επεκταθεί οι ελαστικές μορφές απασχόλησης, οι «ενοικιαζόμενοι» εργαζόμενοι ώστε η καπιταλιστική Γερμανία να καταγράφει πλεονάσματα που βέβαια καρπώνεται η πλουτοκρατία.

Αναιμική ανάκαμψη
Ο βρετανικός «Ιντιπέντεντ», επίσης, την ίδια μέρα σημειώνει σε άρθρο του: «Η ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας είναι ακόμη εύθραυστη με δεδομένες τις επιδεινούμενες συνθήκες στις αναδυόμενες αγορές. Επίσης, η αύξηση της τιμής του ευρώ πιθανώς να επηρεάζει τις εξαγωγές από τα κράτη της ζώνης του ευρώ». Εκτιμά, επίσης, ότι τα προβλήματα στο τραπεζικό σύστημα θα συνεχιστούν και ότι απαιτείται να προχωρήσει περαιτέρω η «αναδιάρθρωση της αγοράς εργασίας». Φαίνεται, δηλαδή, ότι μερίδες του κεφαλαίου ανησυχούν ιδιαίτερα από την προβλεπόμενη μείωση των ρυθμών ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια, όπως καταγράφεται και από την πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ (βλέπε στο σημερινό «Ριζοσπάστη», σελ. 27) σε αναδυόμενες καπιταλιστικές δυνάμεις όπως οι χώρες της λεγόμενης BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική). Γίνεται φανερό ότι όσοι προβάλλουν το «φως στο τούνελ», που είτε άρχισε να φαίνεται είτε με άλλο μείγμα διαχείρισης θα φανεί πιο γρήγορα, κρύβουν το γεγονός ότι η όποια ανάκαμψη προκύψει, θα είναι αναιμική σε όλο τον καπιταλιστικό κόσμο και πατώντας στα συντρίμμια που αφήνει για τους εργαζόμενους παντού η ύφεση, θα φέρει πιο σύντομα την εκδήλωση της νέας κρίσης υπερσυσσώρευσης και υπερπαραγωγής, που θα πληρώσουν και πάλι οι εργαζόμενοι.

Μια πιο ακραία μορφή της σύγχρονης σκλαβιάς που εκδηλώθηκε αυτές της μέρες στη Βρετανία ήταν αυτή της αποκάλυψης του εφιάλτη που έζησαν επί 30 χρόνια τρεις γυναίκες που ήταν έγκλειστες ως σκλάβες σε σπίτι του νότιου Λονδίνου.

Σε ενδιαφέρον άρθρο γνώμης με τίτλο «Κοίτα γύρω σου - Η σύγχρονη σκλαβιά είναι πιο συνηθισμένη απ' ό,τι νομίζεις» η Ραχίλα Γκούπτα στη βρετανική «Γκάρντιαν» στις 22 Νοέμβρη επισημαίνει, με αφορμή το γεγονός «το παράδοξο της σύγχρονης σκλαβιάς στη Βρετανία που είναι ταυτόχρονα και κρυμμένη και ορατή». Επισημαίνει τα πολύ δυσδιάκριτα όρια ανάμεσα στη σκλαβιά, στην κακοπληρωμένη σκληρή εργασία κυρίως μεταναστών από αναπτυσσόμενες χώρες στη Βρετανία, υπογραμμίζοντας ότι τα πιο συνηθισμένα θύματα σύγχρονης σκλαβιάς είναι ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων που βρίσκεται εγκλωβισμένος σε συνθήκες ακραίας εκμετάλλευσης, δηλαδή «όσοι έχουν ασαφές μεταναστευτικό καθεστώς, όσων τα διαβατήρια έχουν κατασχεθεί παρανόμως από κακά αφεντικά, βίαιους συζύγους, διακινητές σωματεμπορίας» για να καταλήξει ότι «εάν σε όλα αυτά προσθέσεις την έλλειψη νόμιμων εγγράφων, την κακή ή ανύπαρκτη γνώση αγγλικών ή του τρόπου λειτουργίας της βρετανικής κοινωνίας, τότε συνειδητοποιεί κανείς πόσο δύσκολο είναι να σπάσουν οι σκλάβοι τα δεσμά τους...». Τα τεράστια προβλήματα βέβαια των μεταναστών είναι η μια πλευρά που συμβαδίζει ταυτόχρονα με την επιδείνωση της ζωής των Βρετανών εργατών για να αυξάνει τα κέρδη της η πλουτοκρατία, που ελέγχει τα μέσα παραγωγής.