Ο πρύτανης, οι «υποτροφίες»...... και ο σοσιαλισμός

Φοιτητές σε δωμάτιο μέτρησης ραδιενέργειας κάνουν υπολογισμούς μετρήσεων (ΕΣΣΔ, Οκτώβρης 1974)

Τα αιτήματα που προβάλλουν οι φοιτητές του Πανεπιστημίου Ορυκτών Πόρων της Ρωσίας, φαίνεται ότι ενόχλησαν τον πρύτανη Βλαντίμιρ Λιτβινένκο, ο οποίος εκτιμά ότι κάποιοι βρίσκονται σε ... σύγχυση και πρέπει να τους βάλει στη θέση τους. Με δηλώσεις, λοιπόν, που έκανε στα Μέσα Ενημέρωσης, στις 26 του Σεπτέμβρη, ενόψει της νέας ακαδημαϊκής χρονιάς, αναλύει, σχολιάζει και προσπαθεί να ...προσγειώσει τόσο τους φοιτητές, όσο και τις οικογένειές τους, για σημαντικά ζητήματα τόσο της λειτουργίας του Πανεπιστημίου, όσο και της διαβίωσης των φοιτητών.

Λέει, ο Βλαντίμιρ Λιτβινένκο:

«Οι φοιτητές μας, πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι σπουδάζουν σε καθεστώς ελεύθερης οικονομίας και δεν είναι δυνατόν να απαιτούν από το κράτος ή από το ΑΕΙ χρήματα για την επιβίωσή τους.


Σε ό,τι αφορά τις υποτροφίες, αποτελούν μία έννοια την οποία μετασχηματίσαμε από το σύστημα του σοσιαλισμού που οικοδομούσαμε στο παρελθόν και χορηγούνταν υποτροφίες σε όλους, στα δεδομένα του συστήματος της αγοράς. Γι΄ αυτό το λόγο οφείλουμε σήμερα να αλλάξουμε την αντίληψή μας, για αυτή την κοινωνική παροχή, την οποία πληρώνει το κράτος.

Το Πανεπιστήμιο έχει μια τυπική κρατική χρηματοδότηση, λίγα χρήματα που πρέπει να αξιοποιούμε για τη στήριξη φοιτητών. Ως εκ τούτου, η έννοια "υποτροφία" πρέπει να αλλάξει - και σε ό,τι αφορά το όνομα και στο περιεχόμενο. Πρέπει να κατανοήσουμε ότι το ΑΕΙ παρέχει υπηρεσίες σπουδών στους φοιτητές, ενώ όλες οι υποχρεώσεις για τη συντήρησή τους, είναι δυνατότητα προσωπική και των γονιών τους. Δεν επιτρέπεται να αντιμετωπίζουμε σήμερα την υποτροφία ως υποχρεωτική κρατική συνεισφορά για τη συντήρηση του φοιτητή. Πρέπει να αναθεωρήσουμε τη στάση μας για τις υποτροφίες. (...) Πρέπει να οικοδομήσουμε σχέσεις αγοράς, επιστροφή στην ΕΣΣΔ δεν θα υπάρξει».

Για να κατανοήσει κάποιος το νόημα των δηλώσεων αυτού του αχρείου, του ακαδημαϊκού με την περισπούδαστη προσαρμοστικότητα στο καθεστώς της αγοράς, δηλαδή, στο καθεστώς της κυριαρχίας των συμφερόντων των καπιταλιστών, πρέπει να σημειώσουμε τα εξής:

Την εποχή που οι εργαζόμενοι οικοδομούσαν τη σοσιαλιστική κοινωνία στην ΕΣΣΔ, αλλά και στις άλλες σοσιαλιστικές χώρες, κάθε νέος και νέα που σπούδαζε στα ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, πέρα απ' το ότι δεν πλήρωνε δεκάρα για τις σπουδές, μαζί με την πλήρη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, μαζί με τη δυνατότητα για εντελώς δωρεάν διακοπές, μαζί με τη δυνατότητα πρόσβασης σε σωρεία πολιτιστικών εκδηλώσεων, είχε μια σειρά δικαιώματα και απολάμβανε κατακτήσεις που κάλυπταν την καθημερινή του διαβίωση.

Σε αυτά τα πλαίσια, κάθε φοιτητής και κάθε φοιτήτρια δικαιούνταν σπουδαστική υποτροφία, που τους καταβαλλόταν κάθε μήνα από το λογιστήριο της κάθε Σχολής, με στόχο να καλύπτουν τις καθημερινές προσωπικές τους ανάγκες. Η υποτροφία δινόταν σε όλους τους φοιτητές, σε όλα τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, σε ολόκληρη τη χώρα, για ολόκληρο το σπουδαστικό βίο. Κάθε φοιτητής που τελείωνε κάποιο εξάμηνο με άριστα - κι αυτοί, ανάλογα με τη Σχολή, μπορεί κατά καιρούς να έφταναν και το 25% - έπαιρνε για τους επόμενους έξι μήνες και ...μπόνους υποτροφία, περίπου 10-15% της κύριας.

Για τους φοιτητές που σπούδαζαν σε Σχολές που βρίσκονταν μακριά από το χώρο κατοικίας τους, το κράτος φρόντιζε να δημιουργεί συνθήκες ώστε το γεγονός της απομάκρυνσης του παιδιού από την οικογένεια να μην επιδρά αρνητικά στη ζωή του. Ετσι, οι φοιτητές των άλλων πόλεων δικαιούνταν υποτροφία κατά 20% μεγαλύτερη, ενώ τα πανεπιστήμια ήταν υποχρεωμένα να προσφέρουν - και προσέφεραν - σε όλους τους φοιτητές που έρχονταν από άλλες πόλεις στέγη και το σύνολο των υπηρεσιών στέγασης (επίπλωση, ηλεκτρικό, θέρμανση, ζεστό νερό, εβδομαδιαία αλλαγή σεντονιών κ.ο.κ.).

Αυτό είναι ένα ελάχιστο μέρος από τις κατακτήσεις των εργαζομένων στις χώρες του σοσιαλισμού. Αυτή ήταν η κοινωνία που έμπαινε στη μύτη των αστών και οι οπαδοί της καπιταλιστικής παλινόρθωσης χαρακτήριζαν καθυστερημένη και οπισθοδρομική. Αυτά που στο σοσιαλισμό αποτελούσαν λαϊκό δικαίωμα πριν από μισό και πλέον αιώνα, στις μέρες μας δεν είναι απλά αδιανόητα. Μοιάζουν με ανέκδοτο, που, όμως, στο φόντο των αντιδραστικών μεταρρυθμίσεων σε όλες τις χώρες του κεφαλαίου, δεν πρέπει να προκαλούν τον γέλωτα, αλλά τη λαϊκή οργή. Και μαζί αποφασιστικότητα, για να ανατρέψουμε τους συσχετισμούς πάνω στους οποίους στηρίζεται το κεφάλαιο και η εξουσία του.

πηγη: Ριζοσπαστης