Στις 27 Σεπτέμβρη 1941, με πρωτοβουλία του ΚΚΕ, ιδρύθηκε στην Αθήνα το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο, το ΕΑΜ στις γραμμές του οποίου συσπειρώθηκε η πλειοψηφία του λαού.
Από την πρώτη κιόλας στιγμή, μετά την ολοκλήρωση της τριπλής κατοχής από τα γερμανικά, ιταλικά και βουλγαρικά στρατεύματα, το ΚΚΕ ύψωσε τη σημαία της αντίστασης.
Εξοπλισμένο με τις αποφάσεις της 6ης Ολομέλειας της Κεντρικής Επιτροπής που πραγματοποιήθηκε την 1η Ιούλη 1941 για τη συγκρότηση ενός εθνικού μετώπου για την απελευθέρωση, απευθύνθηκε σε όλα τα κόμματα. Πρωτοστάτησε, επίσης, στη συγκρότηση του Εργατικού Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου στις 16 Ιούλη 1941.
Στις επαφές που έγιναν ανάμεσα στους εκπροσώπους του ΚΚΕ και τους εκπροσώπους των άλλων κομμάτων, το Μάη και τον Ιούνη του 1941, τα παλιά αστικά κόμματα χαρακτήρισαν «τυχοδιωκτισμό» τα σχέδια για οργάνωση αντίστασης εναντίον των κατακτητών και απέρριψαν τις προτάσεις για συνεργασία.
Μόνο μερικά κόμματα και ομάδες συμφώνησαν να πραγματοποιηθεί η ενότητα για την οργάνωση του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. Αυτά ήταν: Το Αγροτικό Κόμμα, το νεοσύστατο κόμμα «Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας» και το Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδας. Οι εκπρόσωποι αυτών των κομμάτων, μαζί με το ΚΚΕ, προχώρησαν στις 27 Σεπτέμβρη του 1941 στην ίδρυση του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου.
Οι σκοποί του ΕΑΜ όπως διατυπώθηκαν στο ιδρυτικό του ήταν οι εξής:
«α) Η απελευθέρωση του Έθνους μας από τον σημερινόν ξένον ζυγόν και η απόκτησις της πλήρους ανεξαρτησίας της χώρας μας.
β) Ο σχηματισμός προσωρινής κυβερνήσεως, σκοπός της οποίας θα είναι η προκήρυξις εκλογών διά Συντακτικήν Εθνοσυνέλευσιν, με βάσιν την αναλογικήν, ίνα ο λαός αποφανθή κυριαρχικώς επί του τρόπου της διακυβερνήσεώς του.
γ) Η κατοχύρωσις του κυριαρχικού τούτου δικαιώματος του ελληνικού λαού, όπως αποφανθεί περί του τρόπου της διακυβερνήσεώς του, παρά πάσαν αντιδραστικήν απόπειραν, ήτις θα τείνει να επιβάλλει εις τον λαόν λύσεις αντιθέτους προς τας επιθυμίας του και η εκμηδένισης, δι' όλων των μέσων του ΕΑΜ και των οργάνων που το αποτελούν, πάσης τοιαύτης απόπειρας».
Αιμοδότης της ΕΑΜικής αντίστασης το ΚΚΕ
Από τα χρόνια της κατοχής ήταν φανερό ότι το ΕΑΜ και το ΚΚΕ θα ήταν ο καταλύτης των πολιτικών εξελίξεων όταν απελευθερωνόταν η Ελλάδα. Το ΚΚΕ ήταν ο εμπνευστής και ο αιμοδότης της Εαμικής αντίστασης. Στο ΕΑΜ συσπειρώθηκαν ενάμισι εκατομμύριο Έλληνες.
Δημιουργήθηκε στη συνέχεια το ένοπλο τμήμα, ο ΕΛΑΣ που είχε στις γραμμές του σχεδόν 150000 ένοπλους αντάρτες. Λίγο αργότερα ιδρύθηκε η ΕΠΟΝ που τράβηξε στις γραμμές της 650000 νεολαίους.
Ο ΕΛΑΣ έδωσε πάνω από 600 μάχες και προξένησε μεγάλες ζημιές στον εχθρό. 12 γερμανικές μεραρχίες είχαν καθηλωθεί τότε στην Ελλάδα. Οκτώ λιγότερες από όσες αντιμετώπισαν οι Αμερικάνοι και οι Άγγλοι όταν αποβιβάστηκαν στην Νορμανδία. Το αποτέλεσμα αυτής της γενναίας δράσης ήταν η απελευθέρωση μέχρι το 1944 του 90% της κατεχόμενης Ελλάδας. Στις απελευθερωμένες περιοχές έμπαιναν οι βάσεις της Εαμικής εξουσίας.
Μέσα από τον ηρωισμό των μελών και των στελεχών του το ΚΚΕ δημιούργησε αγωνιστικά πρότυπα στον λαό. Μόνο οι νεκροί της κομματικής οργάνωσης Αθήνας στην διάρκεια της κατοχής ήταν πέντε χιλιάδες. Η ίδρυση και η δράση του ΕΑΜ στάθηκαν από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα στην ιστορία της νεότερης Ελλάδας.
Για πρώτη φορά στην Ελλάδα ενώθηκαν και πάλεψαν πλάι - πλάι, κάτω από τις σημαίες μιας ενιαίας πατριωτικής απελευθερωτικής οργάνωσης, τόσο τεράστια πλήθη, που μετρούνταν σε εκατοντάδες χιλιάδες και εκατομμύρια αγωνιστές και αγωνίστριες.
Η χρεοκοπία των αστικών πολιτικών δυνάμεων
Η γερμανική κατοχή δεν κατάργησε το καπιταλιστικό σύστημα.
Ένα τμήμα του αστικού πολιτικού κόσμου επέλεξε να διαχειριστεί και να υπερασπιστεί άμεσα την εξουσία της τάξης του στην κατοχική Ελλάδα δημιουργώντας τις κατοχικές κυβερνήσεις των δοσίλογων, των ταγμάτων Ασφαλείας κ.α.
Αυτές οι κυβερνήσεις ήταν αναγκαίες στους ναζιστές κατακτητές γιατί θα συνέβαλαν στην καταστολή του λαού και θα ήταν τοποτηρητές των Γερμανικών συμφερόντων.
Η ταξική συνέπεια των κατοχικών κυβερνήσεων αναγνωρίστηκε από τις μεταπολεμικές αστικές κυβερνήσεις που όχι μόνο δεν τιμώρησαν τους μετέχοντες αλλά τους αξιοποίησαν κιόλας ενάντια στο λαϊκό κίνημα.
Τα γεγονότα του Δεκέμβρη του 1944 είναι αποκαλυπτικά για τον ρόλο αυτών των δυνάμεων.
Ένα άλλο τμήμα, το μεγαλύτερο, της αστικής πολιτικής σκηνής ανήκει στους απόντες του αγώνα. Ο Σοφούλης, αρχηγός των «Φιλελευθέρων», ο Καφαντάρης, των «Προοδευτικών», ο Σοφιανόπουλος, του «Αγροτικού Κόμματος», ο Παπανδρέου, του «Δημοκρατικού Σοσιαλιστικού Κόμματος», ο Κανελλόπουλος, του «Εθνικού Ενωτικού Κόμματος», ο Κ. Καραμανλής, του «Λαϊκού Κόμματος», απείχαν ουσιαστικά, ορισμένοι και τυπικά, ενώ ο Γονατάς, υπαρχηγός του «Κόμματος των Φιλελευθέρων», καθοδήγησε την ίδρυση των «Ταγμάτων Ασφαλείας» του Ράλλη.
Ο Καφαντάρης, σε πρόταση που του έγινε από το ΚΚΕ να προσχωρήσει στην Αντίσταση, απάντησε ότι οι Έλληνες δεν έπρεπε να νοιάζονται γιατί το ζήτημα θα το έλυναν οι σύμμαχοι.
Ο Παπανδρέου απάντησε με κατηγορηματικό όχι στην πρόταση που του έγινε να ηγηθεί στο ΕΑΜ.
Ο Πλαστήρας καλούσε ανοικτά τον λαό να συνεργαστεί με τους Γερμανούς. «Είμαι της γνώμης -έλεγε - ότι πρέπει να γίνει κυβέρνησις φιλογερμανική, για να καταστήσωμεν ολιγώτερον οδυνηράν την ήτταν. Αυτό πρέπει να γίνη και αν ακόμη θα ηξεύραμε ότι ο πόλεμος θα ετελείωνε και μετά τινας μόνον μήνας με τελείαν ήτταν του άξονος (όπερ απίθανον)».
Ανάμεσα σε όλους αυτούς δεν υπήρχαν Σινικά τείχη.
Ο αστικός πολιτικός κόσμος που δεν μπήκε στις κατοχικές κυβερνήσεις, που στήριξε τον ΕΔΕΣ ή μετακόμισε στο Κάιρο μηχανογραφώντας μαζί με τους Εγγλέζους συμμάχους τους σε συνεννόηση με τις κατοχικές κυβερνήσεις για την επάνοδό τους στην απελευθερωμένη Ελλάδα, δεν ήταν αμέτοχος και στη συγκρότησή τους.
Ο Τσολάκογλου, κατοχικός πρωθυπουργός πριν σχηματίσει την κυβέρνησή του συναντήθηκε με τους Πάγκαλο, Γονατά, Οθωναίο, Μάξιμο, Τσαλδάρη, Παπανδρέου, Κανελόπουλο και άλλους και όλοι συμφώνησαν στην ανάγκη σχηματισμού κυβέρνησης αναγνωρίζοντας σαν σφάλμα την κήρυξη του πολέμου κατά της Γερμανίας από το προηγούμενο καθεστώς.
Οι επιδιώξεις όλων τους ήταν να επανέλθουν στην εξουσία μετά την κατοχή.
Οι αστικές πολιτικές δυνάμεις και οι Άγγλοι ιμπεριαλιστές γνώριζαν πολύ καλά ότι ο αγώνας που διεξαγόταν κατά των κατακτητών είχε κατά βάθος ταξικό περιεχόμενο.
Δεν ξεγελιόταν από το εθνικοαπελευθερωτικό στοιχείο του, που κάλυπτε το κοινωνικό.
Κατανοούσαν πως ο ερχομός των λαϊκών μαζών στο προσκήνιο, έστω με αφετηρία την εθνική απελευθέρωση, δε γινόταν να περιοριστεί σ' αυτήν, απ' τα ίδια τα πράγματα. Μετά την απελευθέρωση στην ημερήσια διάταξη έμπαινε το ζήτημα σταθεροποίησης ή ανατροπής της αστικής εξουσίας.
Γιατί την ίδια στιγμή, που 100άδες χιλιάδες άνθρωποι πέθαιναν από την πείνα κι η δυστυχία ήταν ο καθημερινός σύντροφος των υπολοίπων, κάποιοι θησαύριζαν.
Η εκμετάλλευση της εργατικής τάξης από το κεφάλαιο και η εξαθλίωση μεγάλου τμήματος της αγροτιάς δεν οφειλόταν μόνο στους καταχτητές αλλά και στη ντόπια αστική τάξη.
Ωστόσο το ΚΚΕ δεν μπόρεσε να διαμορφώσει τη στρατηγική που θα οδηγούσε προς την επαναστατική επίλυση του προβλήματος της πολιτικής εξουσίας και τότε ακόμη, ιδίως μετά το 1943, που οι συνθήκες επέβαλαν να θέσει το ζήτημα της επαναστατικής κατάκτησης της εξουσίας.
Δηλαδή δεν είχε πρόβλεψη και έτσι την κρίσιμη στιγμή δεν έλυσε το ζήτημα της σύμπλεξης του κοινωνικοταξικού περιεχομένου του αγώνα με τον εθνικοαπελευθερωτικό.
Ετσι, οδηγήθηκε στην υπαγωγή του ΕΛΑΣ στο εγγλέζικο στρατηγείο της Μ. Ανατολής (5 Ιούλη 1943) και αργότερα στις συμφωνίες του Λιβάνου (20 Μάη 1944) και της Καζέρτας (26 Σεπτέμβρη 1944), για να διατηρήσει και να διευρύνει την «εθνική ενότητα».
Στη διακύρηξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 65χρονα της αντιφασιστικής νίκης αναφέρονται τα εξής:
«Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι το Κόμμα μας (...) δεν διαμόρφωσε τις υποκειμενικές προϋποθέσεις μιας πορείας που, ανάλογα και με άλλους παράγοντες, μπορούσε να οδηγήσει στη νίκη.
Οι δυνάμεις που συμμετείχαν στο ΕΑΜ εξέφραζαν διαφορετικά συμφέροντα. Εκτός από το ΚΚΕ συμμετείχαν και δυνάμεις σοσιαλδημοκρατικές, φιλελεύθερες, γενικά αστικής πολιτικής κατεύθυνσης. Επρεπε να θεωρηθεί βέβαιο ότι, εξαιτίας των ταλαντεύσεων που προσιδιάζουν στη φύση τέτοιων κομμάτων και ατόμων και που δεν είναι διατεθειμένα να φτάσουν μέχρι το τέλος του δρόμου, δεν ήταν δυνατό η εργατική τάξη να βαδίσει μαζί τους σε όλες τις φάσεις της πάλης, πολύ περισσότερο όσο πλησίαζε το τέλος της Κατοχής και το ζήτημα της εξουσίας ετίθετο επί τάπητος.
Το ΚΚΕ δεν πήρε υπόψη του ότι η ιδεολογικοπολιτική διαπάλη διεξάγεται και στο πλαίσιο της συμμαχίας και ότι για την επιτυχή έκβαση της ταξικής πάλης δεν επιτρέπονται επιζήμιοι συμβιβασμοί. Πολύ περισσότερο όταν οι συμβιβασμοί δεν αντιστοιχούν στο συσχετισμό των δυνάμεων που υπάρχει ανάμεσα στους συμμάχους».
Στην διακήρυξη για τα 90χρονα του ΚΚΕ αναφέρεται:
«Πρώτα απ' όλα, το ΚΚΕ δεν εκτίμησε σωστά τη σύμπλεξη του κοινωνικοταξικού περιεχομένου της λαϊκής πάλης με το εθνικοαπελευθερωτικό.
Αυτή η σύμπλεξη, πέρα από τις πολιτικές και πολεμικές συγκρούσεις με τις στρατιωτικές οργανώσεις του "δοσιλογισμού", επιβεβαιώνεται και από τις ένοπλες συγκρούσεις του ΕΛΑΣ με τις αντιχιτλερικές και τις αγγλόφιλες οργανώσεις, όπως ο ΕΔΕΣ.
Στο ίδιο συμπέρασμα οδηγούν και οι συνεχείς προστριβές του ΕΛΑΣ με τους Εγγλέζους, η αμείωτη ιδεολογική και πολιτική πάλη των αστικών ελληνικών κυβερνήσεων της Μέσης Ανατολής κατά της ΠΕΕΑ και του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ, η συχνή συνεργασία αστικών οργανώσεων με τους κατακτητές, για την αντιμετώπιση της “ερυθράς απειλής”, καθώς και η αιματηρή καταστολή, από τους Εγγλέζους και την ελληνική κυβέρνηση στο Κάιρο, της ηρωικής “Αντιφασιστικής Στρατιωτικής Οργάνωσης” (ΑΣΟ) τον Απρίλη του 1944».
πηγη: 902
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου