Η ρύπανση σκοτώνει τη φτωχολογιά στην απαστράπτουσα Καλιφόρνια

Νέφος ρύπων καλύπτει τον ουρανό του Λος Αντζελες, που έχει ποιότητα αέρα από τις χειρότερες μεταξύ των πόλεων των ΗΠΑ

του Σταυρου Ξενικουδακη

Η Καλιφόρνια έχει τη φήμη του ηλιόλουστου παράδεισου, με τοποθεσίες που έχουν γίνει διάσημες παγκόσμια, χάρη στην προβολή τους από τα κανάλια που παρέχει η κυριαρχία του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού στη διεθνή διακίνηση κινηματογραφικών έργων και τηλεοπτικών σειρών. Η αλήθεια είναι ότι η πολυπληθέστερη πολιτεία των ΗΠΑ, ένας βιομηχανικός κολοσσός (ένατη μεγαλύτερη οικονομία σε παγκόσμια κλίμακα) έχει τη χειρότερη ποιότητα αέρα σε όλη τη χώρα, σύμφωνα με την Αμερικανική Πνευμονολογική Ενωση.

Περισσότερα από τα μισά προϊόντα από το εξωτερικό φτάνουν στις ΗΠΑ από το λιμάνι του Λος Αντζελες και του Λονγκ Μπιτς, με κάθε πλοίο να εκπέμπει τόνους ρύπων κατά τη διάρκεια της παραμονής του. Περισσότερα από 12 εκατομμύρια αυτοκίνητα κινούνται στους αυτοκινητόδρομους της πολιτείας καθημερινά, ανάμεσά τους και σημαντικό ποσοστό φορτηγών και άλλων επαγγελματικών οχημάτων. Οι επιπτώσεις είναι βαριές στην υγεία των κατοίκων, ιδιαίτερα αυτών που κατοικούν στη «ζώνη θανάτου από το ντίζελ», όπως λέγεται ο βιομηχανικός διάδρομος, που εκτείνεται από τα λιμάνια ως το Ρίβερσαϊντ, μια πόλη 300.000 κατοίκων, που ξεφύτρωσε ως διαμετακομιστικό κέντρο. Το τίμημα της καπιταλιστικής ανάπτυξης το πληρώνουν αυτοί που χύνουν τον ιδρώτα τους για να πραγματοποιηθεί, η εργατιά που κατοικεί σε αυτές τις πόλεις και τις περιοχές, οι οποίες σαν να μην υπάρχουν στις ταινίες και τις τηλεοπτικές σειρές, παρά μόνο σε κάποιες σκηνές καταδίωξης.

Παιδιά ενός κατώτερου θεού

Το Πανεπιστήμιο της νότιας Καλιφόρνια διεξήγαγε μια δεκαετή μελέτη για την παιδική υγεία στην περιοχή, με 5.500 παιδιά, που παρακολούθησε από την τετάρτη δημοτικού μέχρι που τελείωσαν το γυμνάσιο. Οπως διαπιστώθηκε, η ανάπτυξη των πνευμόνων των παιδιών που κατοικούν κοντά σε εστίες βιομηχανικής ρύπανσης είναι κατά 20% μικρότερη από το φυσιολογικό, δυσκολεύοντας σημαντικά το κρίσιμο για τον οργανισμό έργο των οργάνων αυτών. Τα παιδιά που ζούσαν σε απόσταση μικρότερη των 400 μέτρων από αυτοκινητόδρομο είχαν 89% μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν άσθμα από τα παιδιά που ζούσαν 1,5 χιλιόμετρο μακριά. Τα συμπτώματα άσθματος που είχαν ήταν χειρότερα και η πιθανότητα να καταλήξουν στα επείγοντα κάποιου νοσοκομείου ήταν τριπλάσια σε σχέση με τα παιδιά εύπορων περιοχών. Αυτό συνέβαινε και για τα παιδιά που είχαν ασφαλιστική κάλυψη, καθώς πολλά παιδιά δεν έχουν καμία δυνατότητα περίθαλψης στην ιμπεριαλιστική μητρόπολη. Οι έγκυες γυναίκες που κατοικούν σε περιοχές της νότιας Καλιφόρνια με βιομηχανική ρύπανση είναι πιθανότερο να γεννήσουν πρόωρα και ελλιποβαρή παιδιά, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις ώστε και η επόμενη γενιά της εργατικής τάξης να ζήσει μια ζωή γεμάτη προβλήματα υγείας.

Οι μετρήσεις έδειξαν ότι για σύντομα χρονικά διαστήματα οι τιμές των ρύπων φτάνουν σε ορισμένα σημεία μέχρι και τα 7.000 μικρογραμμάρια αιωρούμενων σωματιδίων ανά κυβικό μέτρο, δηλαδή 400 φορές τη μέγιστη τιμή που έχει ορίσει το αστικό κράτος. Πολλά από τα παιδιά, εξαιτίας της ρύπανσης, αναπτύσσουν σοβαρές αλλεργίες και χρησιμοποιούν συνεχώς εισπνευστήρες και διάφορα φάρμακα για να καταφέρουν να βγάλουν τη μέρα.

Ζωή στην αρρώστια και πρόωρος θάνατος

Η κατάσταση είναι ακόμα χειρότερη στην Κεντρική Κοιλάδα της Καλιφόρνια, όπου ο συνδυασμός της γεωργικής εκμετάλλευσης, της βιομηχανίας και της αστικής και υπεραστικής κυκλοφορίας στο πλαίσιο της καπιταλιστικής οικονομίας, συνδυάζεται με τη δύσκολη τοπογραφία, κάνοντας τέσσερις από τις πόλεις της περιοχής να βρίσκονται στη δεκάδα των πόλεων με το μεγαλύτερο πρόβλημα ατμοσφαιρικής ρύπανσης στις ΗΠΑ. Τα σχολεία στο Φρέσνο υψώνουν καθημερινά σημαία περιβαλλοντικής κατάστασης και όταν είναι κόκκινη σημαίνει ότι τα παιδιά πρέπει να μείνουν στα σπίτια τους. Κατά μέσο όρο τέσσερις κάτοικοι της Κεντρικής Κοιλάδας πεθαίνουν πρόωρα κάθε μέρα εξαιτίας της ρύπανσης και οι επιστήμονες προβλέπουν ότι μέσα στα επόμενα χρόνια, καθώς η μέση θερμοκρασία αυξάνεται και ο πληθυσμός συσσωρεύεται στις πόλεις, ένα στα τέσσερα παιδιά θα έχει άσθμα.

«Τα τελευταία 10 χρόνια έδωσα στεροειδή σε περισσότερα παιδιά από ποτέ», λέει ο πνευμονολόγος Κέβιν Χάμιλτον, διευθυντής της Κλινικής Σιέρρα Βίστα, μιας ομάδας ιατρικών κέντρων στα οποία καταφεύγουν κάθε χρόνο 50.000 νέοι χαμηλού εισοδήματος της Κεντρικής Κοιλάδας. «Τα παιδιά αυτά δε γίνονται ποτέ καλά και τώρα έχουμε μια γενιά με μόνιμη βλάβη από τη διαρκή τους έκθεση στη ρύπανση», συμπληρώνει ο Χάμιλτον. «Τα συμπτώματα δεν είναι προσωρινά. Αν πάθουν πνευμονία είναι πιθανότερο να καταλήξουν στο νοσοκομείο. Δεν μπορούν να συμμετέχουν σε αθλητικές δραστηριότητες και όταν μεγαλώσουν είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν καρδιαγγειακά προβλήματα, επειδή το σώμα τους δεν οξυγονώνεται επαρκώς. Αρρωσταίνουν πιο γρήγορα και πεθαίνουν νεότεροι».

Είναι όλα αυτά αναπόφευκτα αποτελέσματα της οικονομικής ανάπτυξης; Εκφράζουν αδυναμία της σύγχρονης επιστήμης και τεχνικής να αντιμετωπίσει τα προβλήματα; Οχι. Είναι αναπόφευκτα αποτελέσματα του καπιταλιστικού τρόπου ανάπτυξης, που δεν έχει επίκεντρο τον άνθρωπο, αλλά το κέρδος. Μιας ανάπτυξης που γίνεται με τον ιδρώτα και το αίμα της εργατικής τάξης σε βάρος της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων. Οσες ελπίδες κι αν στηριχτούν σε υποσχέσεις για μέτρα - μπαλώματα που δίνουν οι νυν και οι επίδοξοι διαχειριστές του εκμεταλλευτικού συστήματος, δεν θα υπάρξει ουσιαστική και μόνιμη βελτίωση, ούτε στη λαμπερή Καλιφόρνια, ούτε στην Ελλάδα της καπιταλιστικής κρίσης (ή της καπιταλιστικής ανάπτυξης), αν δεν χτυπηθεί το πρόβλημα στη ρίζα του, αν δεν αλλάξει ο τρόπος παραγωγής.